Hyperketonemie verwijst naar een aandoening die wordt gekenmerkt door abnormaal verhoogde niveaus van ketonen in de bloedbaan. Ketonen zijn stoffen die worden geproduceerd wanneer het lichaam vet verbrandt voor energie in plaats van koolhydraten. Ze nemen doorgaans toe tijdens perioden van vasten of een lage koolhydraatinname.

De term 'hyperketonemie' wordt vaak door elkaar gebruikt met 'ketose', een metabolische toestand waarin het lichaam sterk afhankelijk is van ketonen als primaire energiebron. Onder normale omstandigheden produceert de lever slechts kleine hoeveelheden ketonen. Wanneer de vraag van het lichaam naar glucose groter is dan het beschikbare aanbod uit voedsel- en glycogeenvoorraden, verhoogt de lever de ketonproductie aanzienlijk om een ​​alternatieve brandstofbron te bieden voor verschillende lichaamsweefsels, met name de hersenen en spieren.

Wanneer er echter een overmatige ophoping van ketonen in het bloed is, kan dit wijzen op bepaalde medische aandoeningen of onevenwichtigheden in de voeding. Verhoogde ketonen kunnen een onbalans in de zuur-base balans van het lichaam veroorzaken, wat kan leiden tot een aandoening die ketoacidose wordt genoemd. Langdurige of ernstige hyperketonemie kan, indien onbehandeld, verder leiden tot uitdroging, elektrolytenstoornissen en andere complicaties.

Veelvoorkomende oorzaken van hyperketonemie zijn:

1. Diabetes: Bij personen met ongecontroleerde diabetes, vooral diabetes type 1, belemmeren onvoldoende insulineniveaus de cellen om glucose effectief voor energie te gebruiken. Dit leidt tot een verhoogde afbraak van vet en de daaropvolgende productie van ketonen terwijl het lichaam probeert aan de energiebehoefte te voldoen.

2. Verhongering of ernstige caloriebeperking: Langdurig vasten of zeer caloriearme diëten kunnen de glycogeenvoorraden van het lichaam uitputten en het lichaam dwingen afhankelijk te zijn van het vetmetabolisme, wat resulteert in verhoogde ketonniveaus.

3. Alcoholisme: Overmatige alcoholinname kan het glucosemetabolisme verstoren en leiden tot de ophoping van ketonlichamen.

4. Bepaalde stofwisselingsstoornissen: Aandoeningen zoals leververvetting, mitochondriale aandoeningen en sommige genetische aandoeningen kunnen de ketonproductie en het metabolisme beïnvloeden, wat leidt tot hyperketonemie.

In de meeste gevallen wordt milde tot matige hyperketonemie meestal onder controle gehouden door middel van dieetaanpassingen, zoals het opnieuw introduceren van koolhydraten of het aanpassen van de totale calorie-inname. Wanneer deze echter ernstig is of verband houdt met onderliggende medische aandoeningen, is onmiddellijke medische aandacht van cruciaal belang om mogelijke complicaties te voorkomen.