De ziekte van Alzheimer, vernoemd naar de Duitse psychiater en neuropatholoog Alois Alzheimer, is een onomkeerbare, progressieve hersenziekte die het geheugen, het denken en het gedrag beïnvloedt en uiteindelijk leidt tot een ernstige achteruitgang van cognitieve functies. Het is de meest voorkomende vorm van dementie en vertegenwoordigt naar schatting 60-80% van de gevallen van dementie wereldwijd. Hoewel de exacte oorzaak van de ziekte van Alzheimer nog niet volledig wordt begrepen, zijn er verschillende factoren geïdentificeerd die een rol spelen bij de ontwikkeling en progressie ervan:

1. Leeftijd: Het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer neemt toe met de leeftijd. Het treft meestal personen ouder dan 65 jaar, maar de vroege ziekte van Alzheimer kan voorkomen bij mensen vanaf de leeftijd van 40 tot 50 jaar.

2. Genetica: Genetische factoren lijken bij te dragen aan de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Sommige individuen kunnen specifieke genmutaties of variaties erven die hun risico op het ontwikkelen van de aandoening vergroten. De meest bekende hiervan is het APOE-e4-allel, dat geassocieerd is met een verhoogd risico op het ontwikkelen van de late ziekte van Alzheimer.

3. Hersenveranderingen: Bij de ziekte van Alzheimer treden verschillende pathologische veranderingen op in de hersenen. Deze omvatten de vorming van amyloïde plaques en tau-klitten:

- Amyloïde plaques: Amyloïde-bèta-eiwitten hopen zich op en klonteren samen buiten de hersencellen, waardoor amyloïde plaques ontstaan. Deze plaques verstoren de normale communicatie tussen hersencellen en kunnen leiden tot celbeschadiging en disfunctie.

- Tau Tangles (Neurofibrillaire Tangles): In de hersencellen wordt een eiwit genaamd tau abnormaal en vormt gedraaide vezels die bekend staan ​​als neurofibrillaire knopen of tau-knopen. Deze kluwens verstoren het transportsysteem van de cellen en verminderen de neuronfunctie.

4. Andere risicofactoren: Bepaalde leefstijlfactoren en gezondheidsproblemen zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer, waaronder:

- Hoofdletsel: Mensen die ernstig hoofdletsel hebben opgelopen, lopen mogelijk een groter risico om de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen.

- Hypertensie (hoge bloeddruk): Een goed gecontroleerde hoge bloeddruk, vooral op middelbare leeftijd, kan het risico op de ziekte van Alzheimer verminderen.

- Diabetes: Diabetes wordt beschouwd als een risicofactor voor het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer, vooral als het slecht wordt behandeld.

- Cardiovasculaire aandoeningen: Een slechte hartgezondheid, chronische hartziekten en een sedentaire levensstijl houden allemaal verband met een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer.

- Sociaal isolement: Gebrek aan sociale betrokkenheid en mentale stimulatie is in verband gebracht met een hoger risico op de ziekte van Alzheimer.

Hoewel er momenteel geen remedie is voor de ziekte van Alzheimer, kunnen medicijnen en behandelingen de progressie ervan helpen vertragen en de symptomen verlichten. Er wordt onderzoek gedaan om de oorzaken en mechanismen van de ziekte beter te begrijpen, en om effectievere therapieën te vinden om de progressie ervan te stoppen of om te keren.