Coeliakie is een auto-immuunziekte die wordt veroorzaakt door de inname van gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst, rogge en mogelijk haver. Bij mensen met coeliakie valt het immuunsysteem per ongeluk de dunne darm aan, waardoor ontstekingen en schade aan de villi ontstaan, dit zijn kleine, vingerachtige structuren langs de dunne darm die helpen voedingsstoffen te absorberen. Deze schade leidt tot malabsorptie van voedingsstoffen, wat kan resulteren in verschillende symptomen en complicaties.

Coeliakie wordt vaak geassocieerd met gastro-intestinale symptomen zoals:

- Buikpijn en een opgeblazen gevoel

- Diarree of constipatie

- Gewichtsverlies of moeite met aankomen

- Gas en winderigheid

- Onverklaarde bloedarmoede door ijzertekort

- Vermoeidheid en chronische vermoeidheid

Coeliakie kan zich echter ook voordoen met niet-gastro-intestinale manifestaties, waaronder:

- Huiduitslag, zoals dermatitis herpetiformis

- Neurologische symptomen zoals depressie, angst of hoofdpijn

- Onvruchtbaarheid of herhaalde miskramen

- Tandglazuurdefecten of vertraagde puberteit bij kinderen

- Gewrichtspijn of spierkrampen

De diagnose van coeliakie omvat bloedonderzoek om te controleren op specifieke antilichamen en genetische markers die verband houden met de aandoening. Voor bevestiging kan een biopsie van de dunne darm nodig zijn om de schade aan de villi te beoordelen. Het is belangrijk om gluten te blijven consumeren totdat de diagnostische tests zijn voltooid, omdat een glutenvrij dieet vóór het testen tot vals-negatieve resultaten kan leiden.

De behandeling van coeliakie omvat het strikt volgen van een glutenvrij dieet, wat betekent dat voedingsmiddelen die gluten bevatten volledig worden vermeden. In eerste instantie kan een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg of een geregistreerde diëtist advies geven over het effectief volgen van een glutenvrij dieet, het identificeren van bronnen van verborgen gluten en het creëren van een veilig en uitgebalanceerd dieet. De langetermijnbehandeling van coeliakie omvat voornamelijk veranderingen in de levensstijl van het dieet en regelmatige follow-up met zorgverleners om de voortgang te monitoren en eventuele complicaties te beheersen.