Koloniale koorts was een term die werd bedacht om de publieke wens te vertegenwoordigen om overzeese koloniën te verwerven. Deze uitdrukking werd in 1870 voor het eerst gebruikt door de Duitse politicus Ludwig Bamberger.

Er lagen verschillende motieven achter dit verlangen naar koloniale expansie, vooral van de kant van de Europese landen:

* Economisch opportunisme: Kolonies werden gezien als bronnen van grondstoffen, nieuwe markten en goedkope arbeidskrachten.

* Nationale trots en prestige: Kolonies werden beschouwd als symbolen van nationale macht en prestige, en de verwerving ervan werd vaak gezien als een teken van de kracht en mannelijkheid van een land.

* Sociaal-darwinisme: Aan het einde van de 19e eeuw was er de opkomst van het sociaal-darwinisme, dat stelde dat de sterkste naties de naties waren die in staat waren uit te breiden en te koloniseren. Dit geloof rechtvaardigde het Europese kolonialisme in de hoofden van velen.

* Geopolitieke overwegingen: Kolonies zouden kunnen worden gebruikt om strategische locaties, zoals havens en kolencentrales, veilig te stellen of om dergelijke locaties aan rivaliserende landen te ontzeggen.

Het tijdperk van het kolonialisme eindigde uiteindelijk na de Tweede Wereldoorlog, toen veel koloniën onafhankelijk werden en het dekolonisatieproces begon.