Het dragereffect of de gekoppelde herkenning beschrijft een fenomeen in de immunologie waarbij niet-immunogene moleculen (de drager) een immuunrespons kunnen induceren tegen een ander gelijktijdig gepresenteerd molecuul (het hapteen). Dit gebeurt wanneer een dragereiwit wordt geconjugeerd aan een hapteen, een klein molecuul dat op zichzelf geen immuunrespons kan opwekken. Wanneer het dragerhapteenconjugaat in een organisme wordt geïntroduceerd, herkent het immuunsysteem het vreemde dragermolecuul en produceert het er antilichamen tegen. Deze antilichamen kunnen zich ook aan het hapteen binden, ook al is het op zichzelf niet immunogeen. Hierdoor kan het immuunsysteem het hapteen herkennen en erop reageren.

Hoe werkt het dragereffect?

Er wordt aangenomen dat het dragereffect via het volgende mechanisme werkt:

1. Het dragereiwit wordt herkend door antigeenpresenterende cellen (APC's). APC's zijn cellen die antigenen aan het immuunsysteem presenteren. Wanneer een dragereiwit in het lichaam wordt geïntroduceerd, wordt het door APC's opgenomen en afgebroken tot kleinere peptiden.

2. De peptiden worden gepresenteerd op het oppervlak van de APC's, samen met MHC klasse II-moleculen. MHC klasse II-moleculen zijn eiwitten die tot expressie komen op het oppervlak van APC's en die verantwoordelijk zijn voor de presentatie van antigenen aan T-cellen.

3. T-cellen herkennen het drager-MHC klasse II-complex. T-cellen zijn een soort witte bloedcellen die verantwoordelijk zijn voor celgemedieerde immuniteit. Wanneer een T-cel een drager-MHC klasse II-complex herkent, wordt deze geactiveerd en begint hij te prolifereren.

4. De geactiveerde T-cellen produceren antilichamen. Antilichamen zijn eiwitten die door B-cellen worden geproduceerd en verantwoordelijk zijn voor de humorale immuniteit. Wanneer T-cellen worden geactiveerd, produceren ze cytokines die B-cellen stimuleren om te differentiëren tot plasmacellen, die antilichamen produceren.

5. De antilichamen binden zich aan het hapteen. De door de B-cellen geproduceerde antilichamen kunnen zich aan het hapteen binden, ook al is het op zichzelf niet immunogeen. Hierdoor kan het immuunsysteem het hapteen herkennen en erop reageren.

Wat is de betekenis van het dragereffect?

Het dragereffect is belangrijk om te begrijpen hoe het immuunsysteem reageert op vreemde moleculen. Het laat zien dat zelfs niet-immunogene moleculen een immuunrespons kunnen veroorzaken als ze worden gepresenteerd in de context van een dragereiwit. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van vaccins, die zijn ontworpen om een ​​immuunrespons tegen specifieke pathogenen op te wekken. Door gebruik te maken van een dragereiwit kunnen vaccins effectiever worden gemaakt tegen ziekteverwekkers die niet inherent immunogeen zijn.