Vasoconstrictie en vasodilatatie zijn twee belangrijke mechanismen die de bloeddruk reguleren door de diameter van bloedvaten te veranderen.

Vasaconstrictie is de vernauwing van de bloedvaten, waardoor de weerstand tegen de bloedstroom toeneemt en daarmee de bloeddruk stijgt. Dit gebeurt wanneer de gladde spiercellen in de wanden van de bloedvaten samentrekken, waardoor het lumen (binnendiameter) van het vat kleiner wordt. Vasoconstrictie kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan factoren, waaronder activering van het sympathische zenuwstelsel, de afgifte van bepaalde hormonen (zoals epinefrine en noradrenaline) en ontstekingen.

Vaatverwijding Aan de andere kant is er de verwijding van de bloedvaten, waardoor de weerstand tegen de bloedstroom afneemt en dus de bloeddruk daalt. Dit gebeurt wanneer de gladde spiercellen in de wanden van de bloedvaten ontspannen, waardoor het lumen van het bloedvat kan uitzetten. Vaatverwijding kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan factoren, waaronder activering van het parasympathische zenuwstelsel, de afgifte van bepaalde hormonen (zoals stikstofmonoxide en prostacycline) en verhoogde kooldioxidewaarden in het bloed.

Samenvattend verhoogt vasoconstrictie de bloeddruk door de bloedvaten te vernauwen, terwijl vasodilatatie de bloeddruk verlaagt door de bloedvaten te verwijden. Deze mechanismen spelen een cruciale rol bij het handhaven van de bloeddrukhomeostase binnen een smal bereik dat nodig is voor een goede orgaanfunctie.