Het humaan immunodeficiëntievirus (HIV) heeft een van de hoogste mutatiepercentages van alle bekende micro-organismen. Dit komt door de foutgevoelige aard van het enzym reverse transcriptase, dat verantwoordelijk is voor het kopiëren van het virale RNA-genoom naar DNA.

Het reverse transcriptase-enzym van HIV mist het proefleesmechanisme dat in veel andere DNA/RNA-polymerasen wordt aangetroffen. Dit betekent dat het fouten maakt bij het kopiëren van het virale RNA-genoom naar DNA, wat resulteert in mutaties.

Deze mutaties kunnen een aantal effecten op het virus hebben, waaronder:

* Ze kunnen het virus helpen het immuunsysteem te ontwijken. Het immuunsysteem kan virussen herkennen en aanvallen op basis van hun unieke eiwitten. Als het virus echter voortdurend muteert, kan het immuunsysteem dit minder goed bijhouden en kan het uiteindelijk overweldigd raken.

* Ze kunnen het virus helpen overleven in verschillende omgevingen. HIV kan een breed scala aan verschillende cellen en weefsels in het lichaam infecteren, en het moet zich aan deze verschillende omgevingen kunnen aanpassen om te kunnen overleven. Mutaties kunnen het virus hierbij helpen door de eiwitten te veranderen, zodat het beter compatibel wordt met verschillende celtypen.

* Ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van resistentie tegen geneesmiddelen. HIV kan resistent worden tegen medicijnen die worden gebruikt om het te behandelen, en deze resistentie wordt vaak veroorzaakt door mutaties in het virale genoom. Deze mutaties kunnen de eiwitten veranderen waarop de medicijnen zich richten, waardoor ze minder effectief worden.

De hoge mutatiesnelheid van HIV vormt een grote uitdaging bij de ontwikkeling van effectieve behandelingen voor het virus. Het betekent echter ook dat het virus voortdurend evolueert, en dit biedt enige hoop voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en vaccins die voorop kunnen blijven lopen.