Lipasen die in speeksel en de maag worden aangetroffen, zijn niet erg effectief bij de spijsvertering, voornamelijk vanwege de volgende redenen:

1. Speeksel:

- pH-gevoeligheid:De pH van speeksel ligt doorgaans rond de 6,8-7,4, wat licht alkalisch is. Lipasen hebben over het algemeen een optimaal pH-bereik voor activiteit, en de meeste speeksellipasen zijn het meest actief bij een pH die dichter bij neutraal of licht zuur ligt. De alkalische pH van speeksel kan de enzymatische activiteit van lipasen verminderen.

- Beperkte toegankelijkheid van substraten:speeksellipase is in lage concentraties aanwezig en emulgeert voedingsvetten niet effectief. Vetten in de voeding zijn vaak in grote bolletjes aanwezig en speeksellipase kan deze vetten niet efficiënt bereiken en afbreken.

2. Maag:

- Lage pH:De maag heeft een zeer zure omgeving, met een pH die varieert van 1 tot 2. De meeste lipasen zijn niet stabiel of actief bij zulke lage pH-waarden. De zure omstandigheden in de maag kunnen lipasen denatureren en inactiveren, waardoor hun vermogen om vetten te verteren wordt aangetast.

- Aanwezigheid van proteasen:De primaire functie van de maag is het initiëren van de eiwitvertering. De maag scheidt proteolytische enzymen af, zoals pepsine, die eiwitten afbreken. Lipasen vereisen een neutrale of lichtzure pH voor optimale activiteit, maar de aanwezigheid van deze proteasen en de zure omgeving kunnen de activiteit van lipase belemmeren.

- Beperkte vetemulgering:De maag produceert geen galzouten, die essentieel zijn voor de emulgering van voedingsvetten. Galzouten helpen het vet in kleinere druppeltjes te verspreiden, waardoor het beschikbare oppervlak voor lipasen wordt vergroot. Zonder de juiste emulgering hebben lipasen moeite met het bereiken en verteren van vetten.

Daarom spelen speeksel- en maaglipasen een beperkte rol bij de vetvertering in vergelijking met de pancreaslipase die in de dunne darm wordt uitgescheiden. Pancreaslipase werkt bij een geschiktere pH en wordt ondersteund door galzouten, waardoor een efficiënte vertering en opname van voedingsvetten mogelijk is.