In het menselijk lichaam is een scharnier een gewrichtstype dat beweging voornamelijk in een enkel vlak mogelijk maakt, wat lijkt op de beweging van een deurscharnier. Dit type gewricht heeft over het algemeen een concaaf en een convex oppervlak die in elkaar passen, waardoor de beweging beperkt wordt tot een heen-en-weer beweging, terwijl zijwaartse of roterende bewegingen worden voorkomen.

Voorbeelden van scharnierverbindingen in het lichaam zijn onder meer:

1. Interfalangeale (IP) gewrichten: Dit zijn de gewrichten tussen de vingerkootjes (vingerbeenderen), die het buigen (flexie) en rechttrekken (extensie) van de vingers en tenen mogelijk maken.

2. Ellebooggewricht (humeroulnair gewricht): Het ellebooggewricht is een scharnierend synoviaal gewricht gevormd tussen de trochlea van het opperarmbeen (bovenarmbeen) en de trochleaire inkeping van de ulna (onderarmbeen).

3. Kniegewricht (tibiofemoraal gewricht): Het kniegewricht is een aangepast scharniergewricht dat flexie en extensie mogelijk maakt, met enkele beperkte rotatiebewegingen.

4. Enkelgewricht (talocruraal gewricht): Het enkelgewricht is een scharniergewricht gevormd tussen de talus (enkelbeen) en het scheenbeen (scheenbeen), waardoor op en neer gaande voetbewegingen mogelijk zijn (dorsiflexie en plantairflexie).

Deze scharniergewrichten zijn essentieel voor lichaamsbeweging en verschillende dagelijkse activiteiten, zoals lopen, voorwerpen vastpakken en schrijven.