De H1N1-pandemie van 2009, beter bekend als de varkensgriep, werd veroorzaakt door een nieuw influenza A (H1N1)-virus dat begin 2009 in Mexico en de Verenigde Staten opdook.

Voordien was bekend dat menselijke influenza A-virussen in drie groepen circuleerden, bekend als A, B en C. Menselijke influenza A-virussen worden verder onderverdeeld in subtypen op basis van de combinatie van hemagglutinine (H) en neuraminidase (N) eiwitten. Vóór 2009 behoorden seizoensgriepvirussen tot een van de twee subtypen:H1N1 of H3N2.

Het pandemische virus uit 2009, A(H1N1)pdm09 genoemd, deelt genetisch materiaal van verschillende varkensgriepvirussen, menselijke griepvirussen en vogelgriepvirussen. De precieze oorsprong van het A(H1N1)pdm09-virus blijft onduidelijk, maar er wordt aangenomen dat het een gevolg is van genetische herschikking tussen varkensinfluenza A-virussen die circuleren bij varkens en menselijke seizoensinfluenza A-virussen.

Concreet bevat het A(H1N1)pdm09-virus genen van varkensinfluenza A-virussen, Euraziatische vogelachtige varkensvirussen en aan mensen aangepaste influenza A-virussen. Genetische sequencing van het H1N1-virus uit 2009 leverde het bewijs van een ‘drievoudige herschikking’, waarbij gensegmenten betrokken waren van Noord-Amerikaanse varkensgriepvirussen (H1N2), Euraziatische varkensgriepvirussen (H1N1) en influenzavirussen die regelmatig seizoensepidemieën bij mensen veroorzaken (H3N2).

Samenvattend werd de varkensgrieppandemie van 2009 veroorzaakt door een nieuw influenza A (H1N1)-virus dat ontstond door genetische herschikking tussen verschillende stammen van varkensgriepvirussen, vogelgriepvirussen en menselijke seizoensgriepvirussen.