In zijn roman "Bumi Manusia" (Deze aarde van de mensheid) gebruikt Pramoedya Ananta Toer het thema van de besnijdenis als metafoor voor de culturele en politieke onderwerping van het Indonesische volk door de Nederlandse kolonisten. De hoofdpersoon, Minke, ondergaat de besnijdenis als Javaanse traditie en als teken van zijn volwassen worden. De ceremonie wordt echter overschaduwd door de aanwezigheid van de Nederlandse koloniale bestuurder, die zijn gezag oplegt en eist dat de ceremonie volgens zijn regels verloopt. Dit incident symboliseert de manier waarop de Nederlandse kolonisten de Javaanse gebruiken en tradities probeerden te onderdrukken en te controleren.

Via het karakter van Minke onderzoekt Pramoedya de psychologische impact van besnijdenis en de bredere implicaties van de koloniale overheersing. Minke voelt een gevoel van schaamte en vernedering, niet alleen vanwege de fysieke pijn van de besnijdenis, maar ook vanwege de symbolische ontmanning die het vertegenwoordigt. Hij ziet het als een teken van het verlies van zijn mannelijke macht en keuzevrijheid onder koloniaal bewind. Deze schaamte en frustratie manifesteren zich later in zijn politiek activisme en zijn verzet tegen de Nederlandse kolonisten.

De lessen die zijn geleerd bij de besnijdenis, zoals weergegeven in de roman van Pramoedya, kunnen als volgt worden samengevat:

Het verlies van culturele identiteit :Het opleggen van koloniale regels en praktijken aan inheemse gebruiken, zoals besnijdenis, symboliseert de erosie van culturele identiteit en tradities.

Macht en autoriteit :De ervaring van de besnijdenis benadrukt de machtsdynamiek en autoriteitsstructuren binnen koloniale samenlevingen, waar de kolonisten controle uitoefenen over de gekoloniseerde.

Verzet en keuzevrijheid :Het gevoel van schaamte en frustratie dat Minke na de besnijdenis ervaart, wordt een drijvende kracht achter het verzet tegen de kolonisten. Het dient als katalysator voor zijn politiek activisme en zijn strijd voor onafhankelijkheid.

Psychologische impact :Pramoedya's verkenning van de psychologische effecten van besnijdenis onthult de diepere psychologische en emotionele gevolgen van het kolonialisme en het verlies van keuzevrijheid.

‘Bumi Manusia’ dient als een krachtige allegorie van de koloniale onderdrukking en de complexiteit van culturele identiteit, keuzevrijheid en verzet in tijden van tegenspoed. Via de metafoor van de besnijdenis werpt Pramoedya Ananta Toer licht op de blijvende gevolgen van het kolonialisme en de ontembare geest van verzet die als reactie daarop ontstaat.