Proto-oncogenen zijn normale genen die het potentieel hebben om oncogenen te worden, dit zijn genen die kanker veroorzaken.

Proto-oncogenen coderen voor eiwitten die betrokken zijn bij verschillende cellulaire processen, zoals celgroei, differentiatie en apoptose (geprogrammeerde celdood). Als deze eiwitten goed functioneren, zorgen ze ervoor dat cellen gecontroleerd groeien en delen. Wanneer proto-oncogenen echter worden gemuteerd of tot overexpressie worden gebracht, kunnen ze eiwitten produceren die cellen ertoe aanzetten ongecontroleerd te groeien en te delen, wat tot kanker leidt.

Mutaties in proto-oncogenen kunnen optreden als gevolg van verschillende factoren, waaronder blootstelling aan kankerverwekkende stoffen, straling en bepaalde virussen. Overexpressie van proto-oncogenen kan ook optreden als gevolg van een verscheidenheid aan genetische veranderingen, zoals genamplificatie of herschikkingen.

Wanneer een proto-oncogen wordt gemuteerd of tot overexpressie wordt gebracht, kan het een eiwit produceren dat een gain-of-function-mutatie heeft, wat betekent dat het een nieuwe of verbeterde functie heeft verworven die het voorheen niet had. Dit kan leiden tot ongecontroleerde celgroei en -deling, wat een kenmerk is van kanker.

Er zijn een aantal verschillende proto-oncogenen geïdentificeerd, en elk daarvan codeert voor een eiwit dat betrokken is bij een ander cellulair proces. Enkele van de meest bekende proto-oncogenen zijn onder meer:

MIJNC :codeert voor een transcriptiefactor die een rol speelt bij celgroei, differentiatie en apoptose. Overexpressie van MYC wordt in verband gebracht met veel verschillende soorten kanker, waaronder Burkitt-lymfoom, longkanker en borstkanker.

KRAS :codeert voor een eiwit dat betrokken is bij de RAS-signaleringsroute, die betrokken is bij celgroei, differentiatie en overleving. KRAS-mutaties worden geassocieerd met veel verschillende soorten kanker, waaronder longkanker, pancreaskanker en colorectale kanker.

TP53 :codeert voor een tumorsuppressoreiwit dat een rol speelt bij DNA-reparatie en apoptose. TP53-mutaties worden geassocieerd met veel verschillende soorten kanker, waaronder longkanker, borstkanker en darmkanker.

Proto-oncogenen zijn belangrijke doelwitten voor kankertherapie, omdat geneesmiddelen die de activiteit van deze genen of de eiwitten die ze coderen remmen, kunnen worden gebruikt om kanker te behandelen. Door de rol van proto-oncogenen bij kanker te begrijpen, hopen onderzoekers nieuwe en effectievere behandelingen voor deze ziekte te ontwikkelen.