Oppervlakteactieve stoffen, een complex mengsel van lipiden en eiwitten geproduceerd door de longen, spelen op verschillende manieren een cruciale rol bij het beïnvloeden van de luchtstroom:

1. Vermindering van oppervlaktespanning: Oppervlakteactieve stof werkt als oppervlaktespanningsverminderend middel op het lucht-vloeistofgrensvlak van de longblaasjes. Oppervlaktespanning is de neiging van een vloeibaar oppervlak om samen te trekken en het oppervlak ervan te verkleinen. In de longen kan een hoge oppervlaktespanning leiden tot alveolaire collaps, vooral tijdens de uitademing. Oppervlakteactieve stof vermindert de oppervlaktespanning, waardoor de longblaasjes gemakkelijk kunnen uitzetten en terugveren tijdens het ademen.

2. Stabiliteit van de longblaasjes: Oppervlakteactieve stof helpt de longblaasjes te stabiliseren en voorkomt dat ze tijdens het uitademen instorten. Door de oppervlaktespanning te verminderen, zorgt oppervlakteactieve stof ervoor dat de longblaasjes hun vorm behouden en terugveren zonder dat er hoge druk nodig is. Deze stabiliteit is cruciaal voor het behoud van de longfunctie en het voorkomen van alveolaire collaps, wat kan leiden tot ademnood.

3. Naleving: Oppervlakteactieve stof verbetert de longcompliantie, wat verwijst naar het gemak waarmee de longen uitzetten en terugveren. Door de oppervlaktespanning te verminderen en de longblaasjes te stabiliseren, vermindert oppervlakteactieve stof de weerstand tegen de luchtstroom en maakt het ademen gemakkelijker. Een verhoogde longcompliantie is vooral gunstig bij omstandigheden waarbij de longstijfheid toeneemt, zoals het respiratoir distress syndroom.

4. Gasuitwisseling: Oppervlakteactieve stof vergemakkelijkt een efficiënte gasuitwisseling in de longen. Door de longblaasjes te stabiliseren en de oppervlaktespanning te verminderen, zorgt oppervlakteactieve stof voor een beter contact tussen de lucht en de longcapillairen. Dit verbeterde contact verbetert de diffusie van zuurstof en kooldioxide door het alveolaire capillaire membraan, wat leidt tot een efficiënte gasuitwisseling.

5. Luchtwegweerstand: Oppervlakteactieve stoffen kunnen ook de luchtwegweerstand beïnvloeden, zij het in mindere mate. Door de oppervlaktespanning te verminderen en de alveolaire stabiliteit te behouden, kan oppervlakteactieve stof indirect de weerstand tegen de luchtstroom in de kleine luchtwegen beïnvloeden. De belangrijkste impact ervan is echter op de stabiliteit en functie van de longblaasjes en niet zozeer op de directe invloed van de luchtwegweerstand.

Over het geheel genomen dragen de effecten van oppervlakteactieve stoffen op de vermindering van de oppervlaktespanning, de alveolaire stabiliteit, de compliantie, de gasuitwisseling en de luchtwegweerstand aanzienlijk bij aan het behoud van de normale longfunctie en luchtstroom tijdens de ademhaling.