PEM, of post-exertionele malaise, is een symptoom dat kan optreden na fysieke of mentale inspanning bij mensen met bepaalde onderliggende aandoeningen, zoals ME/cvs (myalgische encefalomyelitis/chronisch vermoeidheidssyndroom), POTS (posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom), dysautonomie, en lange COVID. De exacte oorzaken van PEM zijn nog steeds niet volledig begrepen en vormen een actief onderzoeksgebied, maar enkele mogelijke mechanismen zijn onder meer:

1. Mitochondriale disfunctie:Veel mensen met PEM hebben een verminderde mitochondriale functie, wat het vermogen van de cellen om energie te produceren beïnvloedt. Dit kan leiden tot vermoeidheid en een verminderd vermogen tot lichamelijke activiteit, wat na inspanning tot PEM-symptomen leidt.

2. Immuunsysteemactivering:PEM kan in verband worden gebracht met een overactivatie van het immuunsysteem. Langdurige inspanning kan een ontstekingsreactie veroorzaken, wat leidt tot symptomen zoals spierpijn, vermoeidheid en cognitieve problemen.

3. Neurohormonale onevenwichtigheden:Ontregeling van de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA)-as en het autonome zenuwstelsel (ANS) kan voorkomen bij mensen met PEM. Dit kan resulteren in onevenwichtigheden in hormonen zoals cortisol en adrenaline, waardoor het energieniveau en de reactie van het lichaam op stress en fysieke inspanning worden beïnvloed.

4. Oxidatieve stress:Overmatige lichaamsbeweging of activiteit kan leiden tot een toename van de productie van reactieve zuurstofsoorten (ROS), wat schade aan cellen kan veroorzaken en kan bijdragen aan vermoeidheid en PEM-symptomen.

5. Veranderde bloedstroom:Sommige mensen met PEM ervaren veranderingen in de bloedstroom en de bloedstroom, die de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar spieren en weefsels kunnen beïnvloeden, wat resulteert in vermoeidheid en PEM.

6. Centrale sensibilisatie:Dit verwijst naar een verhoogde gevoeligheid van het centrale zenuwstelsel, waarbij normale sensaties als intenser worden ervaren. Centrale sensitisatie kan een rol spelen bij het versterken van de symptomen van PEM, waaronder spierpijn, vermoeidheid en cognitieve problemen.

7. Genetische factoren:Genetische variaties en vatbaarheden kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van PEM en de reactie van een individu op fysieke of mentale inspanning beïnvloeden.

Het is belangrijk op te merken dat PEM een complex symptoom is met meerdere potentiële bijdragende factoren, en dat de exacte mechanismen van persoon tot persoon kunnen verschillen. Verder onderzoek is nodig om de oorzaken en mechanismen die ten grondslag liggen aan PEM beter te begrijpen, zodat effectieve behandelingen en beheersstrategieën kunnen worden ontwikkeld.