Er zijn verschillende modellen van stress en coping die verschillende perspectieven bieden op het begrijpen van hoe individuen omgaan met stressvolle situaties. Enkele van de belangrijkste modellen zijn:

1. Stress-en-coping-model (Lazarus en Folkman, 1984):

- Dit model belicht het cognitieve beoordelingsproces dat individuen ondergaan wanneer ze met stressoren worden geconfronteerd. Het omvat twee stappen:

- Primaire beoordeling:Individuen beoordelen of de situatie relevant (positief of negatief) is voor hun welzijn.

- Secundaire beoordeling:Individuen evalueren hun hulpbronnen en copingcapaciteiten om met de stressor om te gaan.

2. Transactioneel model van stress en coping (Lazarus, 1999):

- Dit model bouwt voort op het Stress-en-Coping-model en benadrukt de voortdurende interactie tussen de persoon en de omgeving. Er wordt rekening gehouden met zowel persoonlijke (bijvoorbeeld coping-inspanningen) als omgevingsfactoren (bijvoorbeeld sociale steun) bij het bepalen van de impact van stress op individuen.

3. Probleemgerichte en emotiegerichte coping (Folkman en Lazarus, 1988):

- Dit model maakt onderscheid tussen twee primaire copingstrategieën:

- Probleemgerichte coping:omvat inspanningen om de stressvolle situatie direct te beheersen of te veranderen (bijvoorbeeld oplossingen zoeken of actie ondernemen).

- _Emotiegerichte coping_:omvat inspanningen om emotionele reacties die verband houden met stress te reguleren (bijvoorbeeld ontspanningstechnieken of het zoeken naar emotionele steun).

4. Coping Resources-model (Hobfoll, 1989):

- Dit model benadrukt de rol van hulpbronnen bij het omgaan met stress. Hulpbronnen kunnen interne hulpbronnen (bijvoorbeeld zelfwaardering, zelfeffectiviteit) en externe bronnen (bijvoorbeeld sociale steun, financiële middelen) omvatten. Uitputting van hulpbronnen kan de effectiviteit van het omgaan met problemen belemmeren, terwijl adequate hulpbronnen het vermogen van een individu om met stress om te gaan vergroten.

5. Theorie van het behoud van hulpbronnen (COR; Hobfoll, 1989):

- De COR stelt voor dat individuen ernaar streven hun hulpbronnen te verwerven, te behouden en te beschermen. Bij het omgaan met stressoren kunnen hulpbronnen verloren gaan of uitgeput raken. Om er effectief mee om te gaan, kunnen individuen verschillende strategieën toepassen om hulpbronnen te behouden of op te bouwen om hun hulpbronnenniveau te herstellen.

Elk van deze modellen biedt een uniek perspectief op het proces van stress en coping. Ze belichten verschillende aspecten van hoe individuen stressvolle situaties waarnemen, ervaren en ermee omgaan, wat helpt bij ons begrip van menselijke veerkracht en aanpassing. De keuze van het model dat het meest geschikt is voor een bepaalde context of onderzoeksvraag hangt af van de specifieke aard van het onderzoek en de factoren die het wil onderzoeken.