Het stress-diathesemodel is een theorie in de psychologie en geneeskunde die stelt dat psychologische stress het risico op het ontwikkelen van een lichamelijke ziekte kan vergroten wanneer iemand een reeds bestaande kwetsbaarheid, of 'diathese', voor die ziekte heeft. De diathese kan genetisch, biologisch of omgevingsgebonden zijn.

Het stress-diathesemodel is gebruikt om de relatie tussen stress en een verscheidenheid aan ziekten, waaronder depressie, angst, hartziekten en kanker, te verklaren. Onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat mensen met een genetische aanleg voor depressie een grotere kans hebben om de stoornis te ontwikkelen als ze stressvolle levensgebeurtenissen meemaken, zoals baanverlies of echtscheiding.

Het stress-diathesemodel is een complexe theorie die nog steeds wordt ontwikkeld en verfijnd. Het is echter een waardevol raamwerk geweest voor het begrijpen van de relatie tussen stress en ziekte. Het model heeft ook geleid tot de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor stressgerelateerde ziekten, zoals cognitieve gedragstherapie en stressmanagementtechnieken.