De oorsprong van senaten is terug te voeren tot het oude Rome. De Romeinse Senaat, bekend als de "Senatus", was een politieke instelling bestaande uit een groep oudere en gerespecteerde mannen die als adviseurs van de regering dienden. Het woord ‘senaat’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘senex’, wat ‘oude man’ of ‘ouderling’ betekent.

De Romeinse Senaat had tijdens de Romeinse Republiek aanzienlijke macht en invloed, en zijn leden speelden een cruciale rol bij het vormgeven van de politieke en wetgevende beslissingen van de staat. De senatoren werden gekozen uit de patriciërsfamilies van Rome, die tot de rijke en aristocratische klasse behoorden. Het lidmaatschap van de Senaat was gebaseerd op leeftijd, ervaring en sociale status, waarbij individuen doorgaans in de Senaat werden benoemd nadat ze in andere openbare ambten hadden gediend.

De Senaat fungeerde als overlegorgaan en bood advies en raad aan de magistraten en consuls, die de uitvoerende functionarissen van de Romeinse Republiek waren. De senatoren debatteerden over wetten, buitenlands beleid en andere belangrijke staatszaken. Hun beslissingen waren niet juridisch bindend, maar ze hadden een groot gewicht en werden vaak gevolgd door de magistraten.

De samenstelling van de Senaat veranderde in de loop van de tijd, waarbij senatoren niet langer uitsluitend uit de patriciërsklasse kwamen. Naarmate de Romeinse Republiek zich ontwikkelde, werd de Senaat inclusiever, waardoor mannen uit plebejische families (gewone burgers) zich bij de Senaat konden aansluiten. Deze verandering weerspiegelde de groeiende politieke macht en invloed van de plebejers.

Kortom, het oorspronkelijke concept van een senaat was inderdaad een raad van oude mannen die hun wijsheid en leeftijd gebruikten om over belangrijke staatszaken te beraadslagen. De Romeinse Senaat was een voorbeeld van dit idee en speelde een cruciale rol bij het vormgeven van het politieke landschap van het oude Rome.