Er waren verschillende factoren die ertoe hebben bijgedragen dat de pest zich in de 14e eeuw zo snel door heel Europa verspreidde:

1. Rattenvlo:De belangrijkste vector van de builenpest was de vlo, die de Yersinia pestis-bacterie droeg. Geïnfecteerde ratten en knaagdieren waren de reservoirs van de pest, en als deze knaagdieren besmet raakten met vlooien, kon de ziekte gemakkelijk worden verspreid naar mensen en andere dieren via de beten van geïnfecteerde vlooien.

2. Handelsroutes:Het middeleeuwse Europa werd gekenmerkt door uitgebreide handelsroutes, zowel binnen als buiten zijn grenzen. Deze routes vergemakkelijkten het snelle verkeer van mensen en goederen over grote afstanden. Helaas speelden ze ook een cruciale rol in de verspreiding van de pest. Kooplieden en reizigers droegen onbedoeld geïnfecteerde vlooien en knaagdieren met zich mee, waardoor de ziekte onbewust langs handelsroutes werd verspreid.

3. Bevolkingsdichtheid en verstedelijking:Gedurende deze tijd raakten veel Europese steden dichter bevolkt als gevolg van verstedelijking en landbouwgroei. Deze toegenomen menselijke dichtheid in de directe nabijheid zorgde voor ideale omstandigheden waarin de pest zich snel kon verspreiden. Door de drukke en onhygiënische levensomstandigheden die vaak in middeleeuwse steden te vinden waren, konden de vlooien gedijen en in korte tijd grote aantallen mensen infecteren.

4. Slechte sanitaire voorzieningen en hygiëne:Middeleeuwse sanitaire voorzieningen waren over het algemeen ontoereikend en droegen bij aan de verspreiding van ziekten zoals de pest. Gebrek aan goed afvalbeheer, hygiëne en medische kennis creëerden gunstige omstandigheden voor de overleving en verspreiding van de pestbacterie.

5. Gebrek aan medische kennis en behandeling:In de 14e eeuw was de medische kennis beperkt en bestonden er geen effectieve behandelingen voor de pest. Medische praktijken waren vaak gericht op aderlating, wat de infectie verder zou kunnen verspreiden. Er was ook een wijdverbreide angst voor de ziekte, wat leidde tot sociaal isolement, wantrouwen jegens elkaar en weerstand tegen maatregelen die de verspreiding ervan zouden kunnen voorkomen of beheersen.

6. Religieuze en culturele overtuigingen:Religieuze en culturele praktijken in de Middeleeuwen droegen soms bij aan de verspreiding van de pest. Bedevaarten en religieuze bijeenkomsten vergemakkelijkten de verplaatsing van zowel mensen als geïnfecteerde vlooien over grote afstanden. Bovendien ontmoedigden bepaalde overtuigingen hygiëne en medische interventies, waardoor de inspanningen om de ziekte in te dammen verder werden belemmerd.